Noorderbegraafplaats

In 1818 nemen Burgemeester en Raad van Assen het besluit een nieuwe begraafplaats te stichten. Als locatie wordt het gebied tussen de Goorlaan, Aubussonpad en Kerklaan gekozen, in de noordoostelijk hoek van het Asserbos.Op het moment van besluitvorming ligt deze plek op flinke afstand van de toenmalige bebouwing.

Het terrein van Noorderbegraafplaats was oorspronkelijk een deel van het Asserbos, en was als zodanig in eigendom van de gemeente Assen. Bij de aanleg is een groot deel van de aanwezige bomen gekapt. In de noordwesthoek is een monumentale eik blijven staan, die ruim twee eeuwen oud is. Dit is de enige boom die er al stond bij de aanleg in 1822. Bij het maken van een plan van aanleg wordt de begraafplaats in de Duitse plaats Aurich als voorbeeld genomen. In vergelijking met de eerste ontwerpen is de uiteindelijke aanleg sober te noemen. De begraafplaats is naar de huidige maatstaven, klein met een oppervlak van bijna twee hectare. De begraafplaats is omringd door een gracht. Via een dam aan de Kerkhofslaan is de begraafplaats toegankelijk. In eerste instantie stond hier een houten toegangshek, dat 1859 werd vervangen door een ijzeren hek. Dit toegangshek (door Nering Bögel & co. te Deventer) is een Rijksmonument en kent een overdaad aan doodssymbolen. Grote staande monumenten, zoals die in Noord Nederland op verschillende andere begraafplaatsen te zien zijn, vindt men hier niet.

Twee bijzondere grafmonumenten zijn die van Brumsteede en Van Bulderen. De vele liggende zerken bepalen in belangrijke mate het karakter van de Noorderbegraafplaats. Mogelijk vond de Drentse en Asser elite in het begin van de negen/ende eeuw het ongepast zich in de grafcultuur sterk te profileren. De rijkst uitgevoerde zerk is die van gouverneur Petrus Hofstede.

In 1892 werdt de Zuiderbegraafplaats in gebruik genomen. Op de Noorderbegraafplaats nam het begraven aldaar dan sterk af.

Als men nu door het opgeknapte toegangshek vanaf de Kerkhofslaan de begraafplaats opwandelt ziet het er keurig onderhouden uit. Dat was in 2013 zeker niet het geval. Vrijwilligers van de Stichting Noorderbegraafplaats Assen zijn de afgelopen jaren bezig geweest met de restauratie van hekken, belettering van stenen en bij de groenvoorziening. Graven en grafmonumenten waren verwaarloosd en de paden waren door achterstallig onderhoud vaak slecht begaanbaar. Gelukkig is de situatie in de afgelopen jaren behoorlijk verbeterd. De gemeente Assen heeft in 2015 na de aanleg van drainage het middenpad opnieuw laten verharden. Na een schenking is in 2016 een zestal zogenaamde Zocherbanken geplaatst